Czy mechanika Wiatyku jest retro?

Wiatyk autorstwa Macieja "Aureusa" Gajzlerowicza został opisany jako pierwsza w Polsce retro gra rpg. Proponowany styl rozgrywki rzeczywiście spełnia założenia OSR (Old School Renaissance). W podręczniku znalazły się liczne porządnie opracowane tabeli do sandboxowego stylu prowadzenia, autor w licznych artykułach almanachowych, zamieszczonych na stronie systemu, przedstawił różnice między starą i nową szkołą. Jednak OSR to nie tylko styl prowadzenia, to także specyficzne podejście do zasad, które są proste, zostawiają szerokie pole do interpretacji dla mg (guidelines not rules) i przedkładają umiejętności gracza nad cechy postaci. W Wiatyku objawia to się głównie usunięciem takich umiejętności jak wiedza, rozbrajanie pułapek czy przekonywanie oraz bardzo schematycznym potraktowaniem zasad. Jednak im bardziej zagłębiałem się dalej w "las" zasad gry tym bardziej rozchodziły się one z duchem OSR i tym bardziej miałem wrażenie, że są po prostu dzieckiem typowo polskiego trendu "zlewania" zasad, co zresztą potwierdzały artykuły autora na temat tworzenia mechaniki gry, gdzie stwierdził, że np. nie chciało się nikomu w jego drużynie czytać zasad magii. 

Sześć cech, bohaterowie i mechanika

Absolutną podstawą zerowej edycji Dungeons and Dragons, punktu odniesienia całego ruchu OSR, jest sześć statystyk: siła, zręczność, kondycja, inteligencja, mądrość i charyzma, określane w drodze losowania. Działanie tych cech nie jest jednak dokładnie określone. Wysoka kondycja może np. zwiększyć punkty życia postaci, a zręczność klasę pancerza czy szansę trafienia przy pomocy broni zasięgowej. Modyfikator to najwyżej +1 dla wysokich (powyżej 15) wartości cechy. Mogę się trochę mylić w przykładach, ponieważ stosuję retroklon Swords and Wizardry Whitebox Edition, a nie bezpośrednio oDnD, jednak duch zasad jest ten sam. Umiejętności bojowe bg, takie jak punkty życia, premie do ataku i inne wynikają z poziomu i klasy. Cała reszta jest improwizacją mg. Być może aby np. wyważyć drzwi trzeba mieć więcej niż 14 siły, albo rzucić k20  i uzyskać mniej niż 14 itd. Jedyną rzeczą w pełni i jasno opisaną są zasady walki, a przynajmniej rzut na atak i zasady broni. 

W Wiatyku losowane statystyki zastąpiono kupowanymi za punkty. Dzielą się one na zdolności i cechy. Zdolności to statystyki główne, natomiast cechy to coś w rodzaju atutów, albo aspektów z FATE. Problem polega na tym, że lista obu jest otwarta, podano zaledwie kilka przykładów (no wspomniane zdolności zakazane). W efekcie nasz bohater może mieć obok siebie cechy bardzo ogólne, jak siła, jak i szczegółowe np. pływanie, co zresztą jest wspomniane w podręczniku. Cechy natomiast zwiększają umiejętności w różnych sytuacjach, jednak są bardzo ogólne jak wspomniane aspekty albo cechy z gry indie Psy w Winnicy. Nie istnieją również klasy, mag to cecha, a profesje to rozbudowane cechy/umiejętności. Test to rzut liczbą k6 równą poziomowi cechy zmofyfikowanej umiejętnościami. 

Podsumowując: OSR to konkretne cechy o niezdefiniowanym dokładnie działaniu i konkretny system walki, a Wiatyk to mało konkretne cechy (które trzeba dopiero wymyślić) o konkretnym działaniu (mechanika testów). 

Czary, potwory i magiczne przedmioty

2/3 podręcznika Swords and Wizardry zajmują listy zaklęć, statystyki potworów i opisy magicznych przedmiotów no i oczywiście tabele ich losowania. W Wiatyku poza dobrym artykułem o tworzeniu magicznych przedmiotów na stronie systemu i paroma przykładowymi zaklęciami nie ma nic takiego. Jest bogaty, ciekawie opisany bestiariusz, bez statystyk oraz notka, aby mg nie tworzył statystyk poza absolutnie koniecznymi sytuacjami. 

Zacznę od potworów. W Swords and Wizardry oraz wszystkich starszych edycjach DnD po 2 statystyki przeciwników były uproszczone względem bg. Sprowadzały się de facto do kostki życia (losowego przedziały punktów życia dla statystycznego przedstawiciela gatunku), klasy pancerza, kostki ataku (+ modyfikatory), pd za potwora, ruchu, ewentualnie umiejętności specjalnych, czarów. Dla większości zwykłych bn wystarczy założyć kostkę, klasę pancerza, atak i punkty doświadczenia. Jest to sensowne rozwiązanie pomiędzy dokładnym rozpisywaniem wszystkich statystyk, a nie rozpisywaniem ich. 

Kolejnym wyznacznikiem gier OSR są listy czarów. Jest to chyba najbardziej konkretna i sprecyzowana część. Każdy gracz tworzący maga lub kapłana wie dokładnie na czym stoi. W Wiatyku trzeba zrobić to wszystko samemu.

Brakuje też przedmiotów magicznych, choć to nie jest taki problem jak czary i bestiariusz, ponieważ OSR zakłada, że są one niezwykłe i rzadkie, jednk gotowe listy były zawsze dobrą inspiracją.

Nie taki Wiatyk retro jak go malują

Lubię retro i sandbox (choć gram w bardzo różnych stylach), zaczytywałem się w blogu Inspiracje (polecam) i cieszę się, że znalazł się ktoś chętny do popularyzacji tego sposobu gry, zwłaszcza, że część tabelkowa jest solidna. Jednakże nie zagram (mimo, że czuję się targetem) w Wiatyk, ze względu na brak solidnej podstawy, jaką zapewniają klasyczne retroklony. Czekam na Wiatyk 2.0 z listą zdolności i cech, listą czarów, statystykami w bestiariuszu i inspirującymi przedmiotami magicznymi. Bez tych rzeczy mechanika Wiatyku jest zbyt njuskulowa, czy wręcz indie.